Yapay zeka, robotik ve teknoloji üzerine insanlığı ileri götüreceğine inanılan birçok araştırma ve çalışma yapılıyor. Gündeme arka arkaya düşen gelişmelere ve haberlere göz atarken, geleceğin iyi mi yoksa kötü mü olacağına ilişkin düşünce bulutları birbiriyle çarpışmaya devam ediyor.
Gelişmeyi durdurmak mümkün olamayacağına göre ‘iyisiyle, kötüsüyle’ gelen geleceği en azından anlamaya çalışmak gerekiyor. Bu anlama çabasında geri kalmamak için gelin yeni gündemlere bir göz atalım.
Kenya Ovası’nda Maaş Hasadı
Daha önce yine bu köşeden duyurduğumuz Vatandaşlık Maaşı uygulamaları dünyanın dört bir yanına yayılıyor. Hollanda, Finlandiya, Kanada ve ABD derken, şimdi de Kenya’da geniş kapsamlı bir çalışmayla Vatandaşlık Maaşı uygulaması deneniyor.
Giderek artan gelir adaletsizliği ve buna bağlı yoksullaşmanın önüne geçmek üzere ortaya atılan uygulama, ilk kez gerçekten yoksullukla mücadele edilmesi gereken bir ortamda hayata geçiriliyor. Yoksulluk ve açlıkla mücadelesini sürdüren Kenya pilot uygulama için seçildi.
ABD merkezli ve kar amacı gütmeyen GiveDirectly adlı kuruluşun desteğiyle hayata geçirilen çalışma, bugüne dek görülmüş en geniş kapsamlı vatandaşlık maaşı deneyi olacak. İlk sonuçlarının önümüzdeki bir-iki yıl içinde alınması beklenen çalışmada Kenya’nın 40 farklı köyünden 6 bin kişi 12 yıl boyunca her ay 20 Dolar civarında vatandaşlık maaşı alacak. Yalnızca iki yıl boyunca her ay maaş alacak ikinci grup, iki yıllık sürede alınacak maaşın tek seferde topluca ödeneceği üçüncü grup ve 12 yıl düzenli ödeme alan grubun sonuçları karşılaştırılarak, en etkili uygulamanın hangisi olacağı aranacak.
Taklacı Robot
Daha önce Google bünyesinde çalışmalarını sürdüren ancak bir süre önce satılan Boston Dynamics şirketinin geliştirdiği ‘Atlas’ adlı insansı robot, geçtiğimiz günlerde şirket tarafından paylaşılan takla atma videosu ile sosyal medyayı kasıp kavurdu.
İnsana özgü olduğunu düşündüğümüz belirli hareketlerin robotik taklidini, bir kesim korkutucu bulurken, bir kesim ise eğlenceli olduğu fikrinde birleşti.
Atlas adlı robot, Boston Dynamics tarafından ABD Ordusu için geliştiriliyor. 2 metreye yakın boyu ve 150 Kg civarındaki kilosuyla ‘korkutucu’ olmaya daha yakın görünen robot, yarı otonom bir sistem barındırıyor. İnsandan aldığı komutları gerçekleştirmek için kendine has yöntemler geliştirmek üzere ‘düşünebilen’ bir sistem.
Daha önce yine Boston Dynamics tarafından videolarda itilip kakıldığı da görülen Atlas’ın ya da atalarının, bir gün bu itip kakmaların öcünü alacağını düşünen bir kesim de yok değil. Şaka bir yana, şu aşamada ‘robotlar insanlığı yok edecek’ noktası oldukça uzak hatta imkansız görünse de geleceğin neler getireceğinden emin olmak güç.
Silahların Geleceği Ürkütüyor
Yaşamın Geleceği Enstitüsü (Future of Life Institute) tarafından yayınlanan Slaughterbots adlı kısa film, silahların gelişimi konusunda fazlasıyla korkutucu bir gelecek tablosu çiziyor. Gelişen teknolojiler ve yeni bilimsel bulgularla güçlenen silah teknolojileri, özellikle otonom silahlar konusunda uluslararası bir anlaşma sağlanamazsa geleceğin oldukça karanlık olacağını gösteriyor.
Bir önceki haberimizde aktardığımız ‘Atlas’ robot gibi birçok yarı otonom örnek bir noktada insan müdahalesine tabi olması nedeniyle yeterince ürkütücü görünmese de, yakın gelecekte bu tür robotların ve daha da tehlikeli sayılabilecek insansız savaş araçlarının tamamen otonom hareket edebileceği bir sır değil.
Savaş makinaları ve silahlar insanın denetimi altında yeterince ürkütücü değilmiş gibi, şimdi de otonom karar alma mekanizmalarıyla hareket edecekler. Otonom mekanizmaların güven verip vermemesi bir yana, insana ne kadar güvenebileceğimiz ortada. Belki de o kadar da korkunç olmayabilir diye mi düşünmek gerek? Bilinmez.
Bu yazı, Dünya Gazetesi’nde 24 Kasım 2017 tarihinde yayımlanmıştır.
Umut Özbağcı
Datassist Bordro Servisi
Müşteri İlişkileri ve İş Geliştirme Yöneticisi
